Hinir ýmsu heilsukvillar sem fólk hefur tilkynnt til VAERS eftir að hafa fengið eitthvað af COVID-19 bóluefnunum, eru líklegri til að hafa verið af völdum sprautuefnanna heldur en fyrir tilviljun, samkvæmt greiningu á gögnum úr gagnagrunninum,VAERS (Vaccine Adverse Event Reporting System).
Inn í VAERS gagnagrunninn hafa flætt yfir 1 milljón tilkynninga um ýmis heilsufarsvandamál og meira en 21.000 dánartilkynningar frá því byrjað var að sprauta tilraunabóluefninu í fólk seint á árinu 2020. Sumir sérfræðingar og opinberir embættismenn hafa gert lítið úr mikilvægi þessara tilkynninga og sagt að þó heilsufarsvandamál komi til hjá fólki eftir að hafa fengið tilraunabóluefnin þurfi það ekki að þýða að vandinn sé vegna sprautuefnanna.
Hins vegar bendir nánari greining á gögnunum til þess að mörg af þessum skaðlegu áhrifunum séu meira en bara tilviljun, að sögn Jessica Rose lífupplýsingafræðings, sem hefur rannsakað gögnin í VAERS, í að minnsta kosti níu mánuði.
Það eru margar leiðir til að flokka gögnin til að komast að því hvort orsakatengsl milli aukaverkana og tilraunabólusetningar séu raunveruleg eða ímynduð. Til dæmis koma mörg COVID-19 bóluefni í tveimur skömmtum. Tilviljunarkennd aukaverkun sem ekki tengist bóluefninu ætti að vera ótengd skömmtunum. Þannig ætti heilablóðfall sem er af handahófi samhliða bólusetningu ekki að tengjast því um hvaða skammt er að ræða.
Í VAERS gögnunum er í mörgum tilfellum tengsl milli tilkynntra aukaverkana og númer bóluefnaskammts, þ.e. fyrri, síðari eða örvunarskamts. Til dæmis er tilkynnt um hjartavöðvabólgu hjá unglingum þó nokkuð oftar eftir annan bóluefnaskammtinn en þann fyrri. Eftir örvunarskammt er tíðni hjartavöðvabólgu aftur á móti verulega lægri en eftir fyrsta skammtinn.
Aðrir vísindamenn og heilbrigðisyfirvöld hafa þegar viðurkennt að sprauturnar tengist aukinni hættu á hjartavöðvabólgu, sérstaklega hjá táningsdrengjum, þó hinir sömu vísindamenn segir yfirleitt að hættan sé lítil.
Þá kemur einnig fram í VAERS gögnum að númer skammts hafi áhrif á önnur vandamál, þar á meðal yfirlið (e. syncope) og sundl, sem eru algengari eftir fyrsta skammtinn.
Rose bendir á að tölfræðileg greining veiti sjaldan endanleg svör. Til dæmis gæti verið einhver óþekktur þáttur sem leiðir til fleiri tilkynninga um óskyld heilsutilvik eftir fyrsta eða annan skammtinn. Að hennar mati benda gögnin hins vegar ekki til þess að það sé líklegt.
Fyrri rannsóknir sýna að meirihluti tilkynninga í VAERS gagnagrunninn eru gerðar af heilbrigðisstarfsfólki, sem treysta mætti til að tilkynna aukaverkanir og til að tilgreina hvaða skammtur var gefinn hverju sinni.
Það virðist því líklegt að ef fólk þjáist af aukaverkunum eftir að hafa fengið tilraunabóluefnið og ef vandamálið breytist verulega á milli fyrsta og síðari skammtsins, þá hefur bóluefnið eitthvað með veikindin að gera, að mati Rose.
„Í stað þess að segja að aukaverkanirnar stafi af öðrum ástæðum, þá er ljóst að mínu mati að tengsl eru á milli aukaverkana og númer bóluefnaskammts,” sagði Rose um niðurstöðurnar varðandi hjartavöðvabólgu.
Hvers vegna tilkynningum í VAERS fækkaði eftir örvunarskammtinn, sagðist Rose ekki hafa fundið endanlega skýringu. Það gæti verið að fólki sem leið ekki vel eftir fyrstu tvo skammtana hafi hugsað sig tvisvar um áður en það fór í fleiri sprautur. Þannig eru þeir sem eru í mestri hættu á að fá aukaverkanir ólíklegri til að fara í örvunarskammt [innsk. blm. meira en helmingi færri Bandaríkjamenn hafa fengið þrjá skammta en tvo, einnig gæti verið um andlát að ræða og því engin þriðja sprauta].
Rose komst að niðurstöðum sínum eftir að hún mat VAERS gögnin út frá Bradford Hill viðmiðunum, níu spurningum sem sóttvarnalæknar nota til að ákvarða hvort einhver tiltekinn þáttur sé líklega orsök þeirra heilsufarsáhrifa sem koma fram. Hún sagðist hafa fundið gögn sem staðfestu það varðandi öll níu atriðin.
Rose þurfti að þola andstöðu innan vísindasamfélagsins þegar hún reyndi fyrst að birta greiningar sínar. Á síðasta ári, rétt áður en ritgerð hennar um VAERS hjartavöðvabólgugögnin átti að birtast ákvað útgefandinn að hætta við birtinguna af óljósum ástæðum.