Eft­ir Valdi­mar Jó­hann­es­son:

„Raf­bíla­væðing lands­ins virðist vera drif­in áfram af til­finn­inga­semi ákafa­manna í um­hverf­is­mál­um sem taka lítt mið af kaldri skyn­semi.“

Raf­bíla­væðing lands­ins virðist vera drif­in áfram af til­finn­inga­semi ákafa­manna í um­hverf­is­mál­um sem taka lítt mið af kaldri skyn­semi. Miklu skal fórna fyr­ir afar óveru­leg­an ár­ang­ur til minnk­un­ar á los­un kolt­ví­sýr­ings, sem í þokka­bót er ekki til skaða fyr­ir líf á jörðinni nema síður væri. Eng­ir til­b­urðir eru til þess að reikna út alla kostnaðarþætti raf­bíla­væðing­ar held­ur er ákaft hvatt til þess að al­menn­ing­ur kaupi raf­bíla með því að fella niður all­ar skatta­álög­ur á kaup­um og notk­un raf­bíla. Aðeins þannig fást sum­ir al­menn­ir bíla­eig­end­ur til að kaupa slík far­ar­tæki, sem nýt­ast í mörg­um til­vik­um afar illa.

Kaup­end­ur raf­bíla þurfa ekki að greiða vöru­gjald sem er 25% af litl­um bíl­um né virðis­auka­skatt auk sömu gjalda á flutn­ings­kostnað. Því ætti að bæta við um 60% í skött­um á sölu­verð þeirra til þess að gæta jafn­ræðis gagn­vart kaup­end­um t.d. lít­illa bens­ín­bíla. Þá greiða raf­bíl­ar ekk­ert til vega­kerf­is­ins sem eig­end­ur bens­ín- og dísil­bíla greiða með skatti á eldsneyti. Skatt­arn­ir nema um 60% af út­sölu­verði eldsneyt­is eða um 140 kr. pr. lítra. Raf­bíla­eig­end­ur greiða held­ur ekki ár­leg bif­reiðagjöld sem nema um 110 þús kr. á ári fyr­ir stóra bíla en gjaldið er miðað við magn út­blást­urs kolt­ví­sýr­ings.

Raf­bíl­ar eru þannig ekki aðeins gjald­frí­ir á veg­um lands­ins meðan önn­ur öku­tæki eru skatt­lögð í bak og fyr­ir held­ur er þeim hyglað með niður­greidd­um hleðslu­stöðvum.

Fyr­ir dyr­um eru átök í fjöl­býl­is­hús­um vegna kröfu raf­bíla­eig­enda um að hús­fé­lög­in komi hleðslu­stöðum upp í sam­eign­um.

Dæmið lít­ur nokkuð öðru­vísi út ef keypt­ir eru svo­kallaðir tvinn­bíl­ar, þ.e. sem ganga fyr­ir raf­magni auk bens­íns eða dísi­lol­íu. Gef­inn er mjög mynd­ar­leg­ur skatta­afslátt­ur á slík­um bíl­um þó að öll­um nema trú­arof­stæk­is­mönn­um í lofts­lags­mál­um sé ljóst að kaup­end­ur slíkra bíla eru fyrst og fremst að nýta sér skatta­afslátt­inn. Sama gerðu þeir sem fluttu inn bens­ín­bíla með met­antanki en settu aldrei met­an á bíl­ana nema til að sýn­ast enda reyn­ist met­an óhag­kvæmt eldsneyti á einka­bíla og fer í þokka­bót illa með mótor­ana.

Hybrid (tvinnbíll) kemst 20 - 30 km. á rafmagninu

Ný­legt dæmi af eig­anda tvinn­bíls er slá­andi. Maður á Sel­fossi kaup­ir sér lúxusjeppa – tvinn­bíl. Hann hef­ur ef­laust vitað af því að hagnaður hans fólst í lækk­un á kaup­verði vegna niður­fell­ing­ar skatta og op­in­berra gjalda en bens­ín­kostnaður yrði nokkuð hinn sami enda reynd­ist það rétt. Bíl­inn kemst að Kömb­un­um (20 km) á raf­magns­hleðslunni en vegna þyngd­ar­auka bíls­ins vegna þungr­ar raf­hlöðunn­ar eyðir hann meira bens­íni. Á köld­um dög­um dug­ar raf­magns­hleðslan enn skem­ur. Kraft­ur­inn í raf­hlöðinni minnk­ar einnig með vax­andi aldri bíls­ins.

Ef stóri draum­ur lofts­lag­sof­stæk­is­manna ræt­ist og all­ur bíla­flot­inn verður raf­magns­drif­inn er ljóst að ekki verður unnt að gefa áfram af­slátt af skött­um og vega­gjöld­um. Með ein­hverj­um hætti verður að standa und­ir sam­neysl­unni og vega­gerðinni. Og hver á að borga fyr­ir förg­un á stóru og ban­eitruðu raf­magns­geymun­um sem knýja bíl­ana áfram? Ekki virðist hafa verið gert ráð fyr­ir þess­um kostnaði hér­lend­is eins og kon­an sem hafði sjálf flutt inn raf­magns­bíl fékk að reyna. Hún var í rétti þegar bif­reið henn­ar eyðilagðist í árekstri. Hún fékk nýj­an raf­magns­bíl frá trygg­ing­ar­fé­lagi tjón­valds­ins en sat uppi með ónýta flakið og var rukkuð um 700.000 krón­ur í förg­un­ar­gjald.

Úrvinnslu­sjóður sem ann­ast förg­un spilli­efna segir að lausn hafi ekki fundist

Munu eig­end­ur raf­bíla sjálf­ir greiða fyr­ir förg­un raf­geym­anna þar sem þeir greiddu ekki förg­un­ar­gjöld við kaup bíl­anna eða verða eig­end­ur annarra bíla sem ekki nutu skatt­fríðinda látn­ir borga brús­ann? Hjá Úrvinnslu­sjóði sem ann­ast förg­un spilli­efna fást aðeins þau svör að lausn á þessu hafi ekki fund­ist. Því er með öllu óljóst hver borg­ar kostnað af förg­un raf­magns­bíla sem þegar eru komn­ir á göt­urn­ar. Þeir skipta frek­ar þúsund­um en hundruðum.

Förg­un­ar­kostnaður­inn verður ef­laust ekki svona hár þegar þúsund­um raf­magns­geyma verður eytt á ári. Ljóst er þó að kostnaður­inn verður gríðarlega hár, senni­lega 4-5 millj­arðar á ári, miðað við eðli­lega end­ur­nýj­un­arþörf þegar draum­ur­inn fagri hef­ur ræst. Ekki má gleyma því að þess­ir raf­magns­geym­ar eru hættu­leg­ir, t.d. í árekstri og meðhöndl­un vegna há­spennu, en einnig kem­ur fyr­ir að þér springa í loft upp og geta valdið stór­slysi og íkveikju.

Ef mark­mið Par­ís­ar­sam­komu­lags­draumóra­manna mun ræt­ast og eng­inn út­blást­ur á loft­teg­und­um frá bíl­um verður fyr­ir hendi mun heild­ar­út­blást­ur frá mann­heim­um hér­lend­is minnka um 4%. Ef við tækj­um ný­lega mælt út­streymi frá Kötlu í Mýr­dals­jökli með í dæmið færi þetta niður í rúmt 1%. En ef við tækj­um allt út­streymi allra eld­stöðva, jarðhita­svæða á Íslandi og eðli­legs niður­brots líf­rænna efna með í reikn­ing­inn væri þetta vart mæl­an­legt í eðli­legri hringrás loft­teg­unda and­rúms­lofts­ins, sem mun vera sam­an­sett úr 78% köfn­un­ar­efni, 21% súr­efni en ýms­ar loft­teg­und­ir skipta með sér þessu eina pró­senti sem eft­ir er.

Kolt­ví­sýr­ingur mælst 15 sinn­um hærri í sýn­um frá fyrri tím­um jarðsög­unn­ar

Hlut­fall kolt­ví­sýr­ings mun núna vera 0,041% en hef­ur mælst 15 sinn­um hærra í sýn­um frá fyrri tím­um jarðsög­unn­ar. Hér má gjarn­an koma fram að því aðeins má kalla kolt­ví­sýr­ing gróður­húsaloft­teg­und vegna þess að garðyrkju­menn dæla þess­ari hollu loft­teg­und gjarn­an inn í gróður­hús sín til að auka vaxta­hraða plantn­anna og verður ekki meint af. Eng­in raun­veru­leg vís­indi geta sýnt fram á að þessi loft­teg­und hafi nein áhrif á hita­stig jarðar – ekki vott­ur af sönn­un eins og Nó­bels­verðlauna­hafi í eðlis­fræði sagði að mér áheyr­andi.

Að lok­um þetta. Raf­magns­drif­in öku­tæki eru eng­in ný­lunda í heim­in­um. Menn hófu þegar um miðja næst­síðustu öld að þreifa sig áfram með þannig far­ar­tæki. Raf­magns­bíl­ar eru því með hátt í tveggja alda þró­un­ar­sögu að baki og hafa samt ekki kom­ist á hærra stig en raun ber vitni. Þeir verðskulda ekki að með þeim sé borgað svo þeir stand­ist sam­keppn­ina við aðra bíla. Sjálfsagt er að láta þá eins og önn­ur öku­tæki keppa á jafn­rétt­is­grund­velli um bestu lausn­ina fyr­ir mann­kyn.