Hallur Hallsson skrifar:

Rússland varð stærsta efnahagsveldi Evrópu í sumar, fimmta mesta efnahagsveldi heims með 5.32 trilljón dollara GDP á grunni PPP samanburðar kaupgetu; purchasing power parity, stærra en Þýskaland með 5.3 trilljón dollara. Kína er farin framúr Ameríku með 30 trilljón dollara GDP samanborið við 25 trilljón dollara GDP í Ameríku. Þetta gerist þrátt fyrir viðskiptabann Vesturveldanna á Rússland. „Viðskiptabann átti að rústa rússneskum efnahag. Í staðinn er efnahagur Rússa nú stærri en Þýskalands ... Gjald Evrópu er afiðnvæðing og verðbólga,“ tvítaði D.M. Collingwood, ritstjóri BritanniQ. Vanmat Vesturveldanna á rússneskum efnahag er að koma illa í bakið á íbúum Evrópu og Ameríku. Viðskiptabann átti að gera Rússa fátæka og ókleift að heyja stríð. Þvert á móti er efnahagur Rússa kröftugur og dýnamískur meðan Ameríka og Evrópa ríkir stöðnun og verðbólga. Ekkert ríki í heiminum á jafnmikla gnægð olíu, gas, kola, málma með öflugan landbúnað. Rússland er þess vegna mun betur í stakk búið að takast á við ófriðartíma. Vesturlönd hafa sent vopn sín til Úkraínu en eiga í erfiðleikum með endurnýjun. Vestrænar þjóðir reiða sig á þjónustugreinar en Rússland er framleiðslu- og iðnríki. Á styrjaldartímum skiptir þetta sköpum. Um áratugaskeið hafa Vesturlönd flutt framleiðslu og verksmiðjur sína úr landi til ríkja sem hafa verið kölluð þriðji heimurinn. Nú vilja Vesturlönd koma á alheimsstjórn til þess að ná tökum á stjórn þriðja heimsins. Þessu er þorri mannkyns ósammála og segir hingað og ekki lengra.

Samanburður hagkerfa á ófriðartímum

Franski hagfræðingurinn Jaques Sapir bendir á að frá upphafi stríðsins í Úkraínu hafi spurningin um stærð hagkerfa Vesturlanda samanborið við hið rússneska og raunar líka kínverska, fengið aukið vægi. Sérstaklega hafi vestrænir pólitíkusar bent á að hagkerfi Rússa sé á stærð við Spán 130% og Ítalíu. Nú þegar menn hafi endurvakið Kalda stríðið og ófriður ríki í Evrópu þá skipti sköpum að auka skilning á samanburði hagkerfa. Vestræn hagkerfi reiða sig á þjónustugreinar. Þau eru veik fyrir þegar kemur að framleiðslugreinum, námugrefti og landbúnaði. Einföld þjóðarframleiðslu statistík GDP; Gross Domestic Production hafi blindað Vesturveldin. Á friðartímum virðist baksvið litlu skipta en öðru gildi á ófriðartímum. Þetta þurfi Vesturveldin að líta til.  Frá Heimstyrjöld no. 2 1939-1945 – World War II – hafi menn einblínt á þjóðarframleiðslu og auðsköpun á hlutabréfamörkuðum og gengi gjaldmiðla almennt miðað við dollar. En þessi einfalda lausn hefur þann veikleika að endurspegla ekki endilega efnahagsstyrk þjóða. „Á stríðstímum missa þjónustugreinar mikilvægi í samanburði við landbúnað, iðnað og byggingariðnað. Það verður nauðsynlegt að mæla vöruframleiðslu einstakra þjóða til þess að skilja raunverulegan samanburð,“ skrifar Sapir í American Affairs 2022. Tölur sem hann birti þá voru frá 2019. „Gengisviðmiðun verulega vanmetur stærð kínversku og rússnessku hagkerfanna. Með Gengisviðmiðun GDP var stærð rússneska hagkerfisins um helmingur af þýska og 130% af spánska. Kína sem vex hraðar, var 2/3 af bandaríska 2019. Hins vegar sé PPP beitt þá breytist viðmiðun verulega. Rússneska hagkerfið verður nánast jafnt þýska [skrifað 2022, tölur frá 2019] á meðan kínverska varð jafnstórt því bandaríska árið 2016 og síðan farið framúr,“ skrifaði Sapir.

Hin fræga Big-Mac vísitala gefur á sinn hátt samanburð á lífskjörum milli þjóða. Dollar; $1 í Rússlandi færir kaupanda miklu mun meira en $1 í USA. Big Mac kostar 5.15 dollara í USA en jafnvirði 2.44 dollara í Rússlandi – jafnvirði 344 króna. Heimamenn tóku yfir rekstur McDonald‘s eftir að viðskiptabanni var skellt á. Viðskiptabannið hefur gert Rússa sjálfum sér nóga á mörgum sviðum, til dæmis kaupa þeir innlenda bíla í stað Benz og Audi sem Þjóðverjar seldu í stórum stíl. Ólíkt Rússum hafa hvorki Evrópa né Ameríka lagað efnahag að stríði. Stríðið í Úkraínu er Proxy-stríð; staðgengisstríð með vestrænum vopnum og peningum í þágu útþenslu Nato. Allt er greitt af Vesturlöndum með peningaprentun og hefur svo verið frá valdaráninu í Kænugarði 2014.

Rússum vex ásmegin

Lokun markaða í Evrópu og Ameríku var sem högg á rússneskan efnahag eftir að stríðið hófst í febrúar 2022 en Rússar hafa aðlagað sig og markaðir einkum í Asíu hafa opnast. Það skiptir sköpum að 80% mannkyn er hliðhollt Rússum í deilunni í Úkraínu. BRICS-löndin; Brasilía, Indland, Kína og S-Afríka eru í efnahagsbandalagi með Rússum ásamt tugum annarra ríkja sem eru að ganga inn. Þar eru sérlega eftirtektarverð Saudi-Arabía, Íran og Egyptaland. Líklega eru dagar petro-dollars taldir þannig að stríðið kann að vera afdrifaríkustu mistök bandarískrar utanríkisstefnu. Olíubann átti að lama Rússa en það hefur þvert á móti komið illa við orkusnauða Evrópu. Rússar beindu olíu- og gasviðskiptum frá Evrópu til Asíu, einkum Kína ásamt Indlandi sem áframselur rússneska olíu, þar á meðal til Vesturlanda. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn spáði í apríl tæplega eins prósents hagvexti í Rússlandi en heimamenn 2% meðan stöðnun ríkir í Evrópu og upplausn í Ameríku sem á undanförnum áratugum hefur flutt verksmiðjur sínar erlendis, alveg sérstaklega Kína. Rússland nútímans minnir um margt á Ameríku fyrir um hundrað árum þegar Bandaríkin urðu mesta efnahagsveldi heims og heimsveldi.

Rússneskur Volga bíll

Evrópa í tætlum

Í Evrópu ríkir Alræði sérfræðinganna en á dögum bolsevika var það alræði öreiganna sem hrundi. Það er að koma í bakið á Vesturveldunum að vanmeta Rússland og kjánaleg ummæli vestrænna leiðtoga stinga í augu. Ursula van der Leyen kvað í ræðu í setember 2022 að Rússland væri í tætlum; in tatters þar sem þrjú þúsund alþjóða firmu hefur yfirgefið landið og Rússar notuðu tölvukubba úr þvottavélum í vopn. Það var vissulega högg en Rússar eru að  aðlaga sig og ný heimsmynd að birtast. Evrópa er þvert á móti er í tætlum meðan efnahagur Rússa vex. Josep Borell utanríkisstjóri ESB uppnefndi Rússa "efnahagsdverg ... gasstöð með kjarnorkuvopn". Borell þessi segir líka að Evrópa sé aldingarður umkringdur frumskógi; Europe is a garden. The rest of the world [...] is a jungle.“ Annalena Boerback utanríkisráðherra Þýskalands varð sér til háðungar þegar hún sagði að Vladimir Pútin yrði að breyta stefnu varðandi Úkraínu um 360°. Það hafði áður vakið uppnám þegar hún sagði að Þjóðverjar yrðu að sætta sig við að Úkraína væri í forgangi stjórnvalda í Berlín og Þýskaland væri í stríði við Rússland. Það er að vissu leyti rétt því þýskir Bundeswehr hermenn stýra þýskum Leopard skriðdrekum sem Rússar hafa eyðilagt í stórum stíl.

Þýskaland á brauðfótum

Economist og Der Spiegel kalla Þýskaland veika mann Evrópu; sick man of Europe. Þar er samdráttur, lífskjör hrapa og þýska iðnveldið á brauðfótum. Orkukreppt Þýskaland er í kreppu. Hryðjuverkið í Eystrasalti þegar Nord Stream leiðslan var sprengd í tætlur er mesta mengunarhryðjuverk sögunnar. Ódýrt gas hætti að streyma til Þýskalands sem hefur komið illa við efnahag landsins. Auðlindir eru undirstaða velsældar, orkuskortur er ávísun á stöðnun. Andrezj Duda forsætisráðherra Póllands líkir Úkraínu við drukknandi mann; drowning man. Pólverjar, Ungverjar og Slóvakar neita að kaupa mengað úkraínskt korn og er af því hörð deila. Sigurvegari kosninga í Slóvakíu um helgina krefst þess að stríðinu linni líkt og Ungverjar. Sigurvegari kosninga í Slóvakíu um helgina krefst þess líkt og Ungverjar að stríðinu linni . "Við eigum við meiri vandamál að glíma en Úkraínu," segir sigurvegarinn Robert Fico leiðtogi Smer sem útleggst stefna.