Eftir Þor­geir Eyj­ólfs­son eftirlaunaþega:

Áður en bólu­efni er tekið í notk­un þarf að ganga úr skugga um að það sé ör­uggt, þ.e. að efnið valdi ekki skaða og það þjóni þeim til­gangi sem til er stofnað. Hvor­ugu þess­ara mark­miða hafði verið náð með bólu­efn­in gegn Covid-19 þegar ákveðið var á ár­inu 2020 að bólu­setja al­menn­ing með efn­un­um. Und­ir­bún­ings­ferli við að koma lyfi á markað, sem venju­lega tek­ur ein­hver miss­eri, var stytt í nokkra mánuði. Horft var fram hjá vís­bend­ing­um um al­var­lega skaðsemi og jafn­vel dauðsföll sem fram komu í klín­ísk­um rann­sókn­um.

At­hug­un á rann­sókn­ar­gögn­um Pfizer hef­ur leitt í ljós að í nokkr­um til­vik­um voru niður­stöður rann­sókna rang­færðar til að auðvelda leyf­is­ferli bólu­efn­is­ins. Ekki er að undra að lyfja­fyr­ir­tækið hafi reynt að halda upp­lýs­ing­um um reynslu af bólu­efn­un­um í til­raun­um leynd­um fyr­ir al­menn­ingi í rúm 70 ár. Dóm­ari í BNA sá til þess að svo varð ekki.

Nú tveim­ur árum eft­ir að fjölda­bólu­setn­ing­ar hóf­ust eru dauðsföll langt yfir þeim fjölda sem gera hefði mátt ráð fyr­ir og sker Ísland sig úr í sam­an­b­urði við Evr­ópu­lönd­in með hlut­falls­lega flest um­framdauðsföll. Það lát­ast liðlega 30% fleiri Íslend­ing­ar í hverj­um mánuði miðað við reynslu síðustu fimm ára.

Um heim all­an hef­ur stjórn­völd­um verið ráðlagt af Alþjóðaheil­brigðismála­stofn­un­inni (WHO) að flokka dauðsföll­in af völd­um bólu­efn­anna í dán­ar­meina­skrá land­anna með dauðsföll­um af völd­um Covid-veirunn­ar. Þetta sjá­um við hér á landi með því að fara á heimasíðu Land­lækn­is en sam­kvæmt upp­lýs­ing­um á heimasíðunni fjöru­tíu­földuðust dauðsföll á Íslandi af völd­um Covid, þ.e. úr sjö á ár­inu 2021 í 281 á ár­inu 2022. Vand­ræði Land­lækn­is við að koma dauðsföll­un­um af völd­um bólu­efn­anna fyr­ir í dán­ar­meina­skránni eru hverj­um manni aug­ljós. Þeir sem ekki trúa skaðsemi bólu­efn­anna hljóta að spyrja sig: Hver var ávinn­ing­ur­inn af bólu­setn­ing­un­um á ár­inu 2021 ef fjöldi dauðsfalla fjöru­tíufald­ast á ár­inu 2022 í kjöl­far bólu­setn­ing­anna þegar far­ald­ur­inn var geng­inn yfir?

Íslensk stjórn­völd þurftu að taka erfiðar ákv­arðanir meðan á far­aldr­in­um stóð. Eðli máls sam­kvæmt höfðu þau enga mögu­leika aðra en að fylgja Evr­ópu um kaup á bólu­efn­un­um sem þá voru tal­in koma í veg fyr­ir smit. Fljót­lega kom á dag­inn að það gerðu þau ekki. Á sama tíma var komið í ljós að sjúk­dóm­ur­inn var ekki jafn hættu­leg­ur og talið var í fyrstu ef sjúk­ling­ar fengu rétta meðferð. Þarna var komið tæki­færi til að bregðast við fram­komn­um staðreynd­um. Það var ekki gert held­ur var tekið til við að telja al­menn­ingi trú um að bólu­efn­in milduðu sjúk­dóms­ein­kenni. Eng­ar rann­sókn­ir hafa rennt stoðum und­ir þær full­yrðing­ar.

Fjöl­marg­ar rann­sókn­ir sýna óum­deil­an­lega skaðsemi bólu­efn­anna. Við horf­um á skyndi­dauðsföll af­reks­manna í íþrótt­um af völd­um efn­anna. Þær eru fáar fjöl­skyld­urn­ar á Íslandi sem þekkja ekki til al­var­legs skaða, fóst­ur­láts eða dauðsfalls sem rekja má til þeirra. Á ár­inu 2023 eru eng­in hald­bær rök fyr­ir áfram­hald­andi notk­un mRNA-bólu­efn­anna. Bæði Dan­ir og Bret­ar hafa end­ur­skoðað regl­ur um bólu­setn­ing­ar. Stjórn­völd í Ástr­al­íu hafa kúvent í af­stöðu til bólu­efn­anna. Í Sviss hef­ur verið hætt að mæla með notk­un bólu­efn­anna nema lækn­ir­inn sem ráðlegði bólu­setn­ingu bæri ábyrgð á hugs­an­leg­um skaða sem af bólu­setn­ing­unni kynni að leiða.

Af hverju halda ís­lensk stjórn­völd áfram að hvetja al­menn­ing, ekki síst eldri borg­ara, til að þiggja örvun­ar­bólu­setn­ing­ar þrátt fyr­ir óviðun­andi mikla hættu á al­var­leg­um skaða eða jafn­vel dauðsföll­um af völd­um bólu­efn­anna? Not­um aðrar aðferðir til að fækka á biðlist­um og stytta bið eft­ir hjúkr­un­ar­rým­um.

Höf­und­ur er þríbólu­sett­ur eft­ir­launaþegi.