Hin nýja aðskilnaðarstefna

frettinPistlar

Eftir Bene­dikt S. Laf­le­ur rithöfund (birt í Morgunblaðinu 6. des. 2021) 

„Það sæt­ir furðu að há­vær­ar radd­ir skuli heyr­ast úr röðum nú­tíma­legra og jafn­rétt­issinnaðra þjóðarleiðtoga, sem og virtra fræðimanna, um að skilja að bólu­sett fólk og óbólu­sett í stríðinu við Covid-19.“

Gyðinga­stjarn­an var og verður um ómunatíð tákn helfar­ar sem þjóðarleiðtog­ar sam­mæl­ast reglu­lega um að megi aldrei end­ur­taka sig. Jafn­vel þótt mögu­lega megi viður­kenna arðránstil­b­urði auðugra gyðinga gagn­vart svelt­andi sam­lönd­um sín­um á kreppu­ár­un­um fyr­ir stríð eru flest­ir sam­mála um að gyðing­ar Þriðja rík­is­ins hafi verið gerðir að blóra­böggl­um flókn­ari sam­fé­lags­vanda og hvað sem öllu því líður hafi ekk­ert getað rétt­lætt hina eitruðu hug­mynda­fræði nas­ista og þá aðskilnaðar­stefnu sem þeir höfðu í frammi gagn­vart gyðing­um og öðrum minni­hluta­hóp­um. Sama má segja um aðskilnaðar­stefnu hvítra og svartra í Suður-Afr­íku. Hvor­ug stefn­an gekk upp og varð lang­líf.

Í þessu ljósi sæti því furðu að há­vær­ar radd­ir skuli nú heyr­ast úr röðum nú­tíma­legra og jafn­rétt­issinnaðra þjóðarleiðtoga, sem og virtra fræðimanna, víða um heim, um mik­il­vægi þess að skilja að bólu­sett fólk og óbólu­sett í stríðinu við hina þraut­seigu og næsta ósýni­lega veiru, Covid-19, hvað þá berja niður mót­mæli gegn slík­um áform­um og víkja um leið strang­vís­inda­leg­um og siðfræðileg­um kröf­um til hliðar til lengri eða skemmri tíma.

Þótt vissu­lega megi færa rök fyr­ir því að bólu­setn­ing­ar þær sem við þekkj­um nú í glím­unni við veiruna kunni lík­lega að fækka sjúkrainn­lögn­um benda aðrar rann­sókn­ir til þess að bólu­sett­ir smiti ekk­ert síður en óbólu­sett­ir. Öðru nær. Þeir sem bólu­sett­ir séu kunni jafn­vel að vera kæru­laus­ari í sam­skipt­um við aðra en hinir sem ekki hafa látið bólu­setja sig og þar að auki grun­laus­ir um að þeir megni að smita aðra ein­kenna­laus­ir með öllu, eins og rann­sókn­ir benda nú til. Þá virðast fæst­ir vita hvenær lyf­in byrja ná­kvæm­lega að virka eða hve lengi þau virka.

Á sama tíma og þess­um rann­sókn­um fjölg­ar sam­fara fleiri efa­semdarödd­um um heim all­an verða birt­ing­ar­mynd­ir hinn­ar nýju aðskilnaðar­stefnu æ öfga­fyllri og af­drátt­ar­laus­ari: Í Aust­ur­ríki var ný­verið komið á út­göngu­banni ætluðu óbólu­sett­um og í Ástr­al­íu stend­ur jafn­vel til að skipu­leggja sér­stak­ar búðir til að ein­angra óbólu­setta frá hinum bólu­settu. Okk­ur ber­ast fregn­ir frá Dan­mörku og öðrum vin­veitt­um lönd­um þar sem óbólu­sett­um hef­ur verið gert að bera grímu á ýms­um vinnu­stöðum, óbólu­sett­ir fá ekki leng­ur að sækja op­in­bera viðburði, veit­inga­hús eða fjöl­menna staði. Þessi aðskilnaðar­stefna minn­ir óneit­an­lega á aðskilnaðar­stefn­ur Þriðja rík­is­ins og í Suður-Afr­íku forðum.

Þótt við Íslend­ing­ar höf­um enn sem komið er ekki gengið jafn langt í hinni nýju aðskilnaðar­stefnu hafa sum­ir hér á landi tekið und­ir hug­mynd­ir í svipaða veru, þar á meðal Kári Stef­áns­son hjá Íslenskri erfðagrein­ingu, sem lagði það á sig að leit­ast við að upp­ræta gyðinga­for­dóma skák­snill­ings­ins Bobbys Fischers. Þá halda ís­lensk stjórn­völd og sótt­varna­yf­ir­völd áfram að herja á all­an al­menn­ing, líka börn og gam­al­menni, með enda­laus­um bólu­setn­ing­ar­áróðri, aldraðir og fatlaðir fá ekk­ert svig­rúm til að verj­ast end­ur­tekn­um sms-skila­boðum um að mæta í Höll­ina í enn einu bólu­setn­ingar­átaki Big Farma í boði ör­vænt­ing­ar­fullra vald­hafa án þess að hann sé spurður leyf­is eða þurfi að gefa upp­lýst samþykki og án þess að siðfræðing­ar eða heim­spek­ing­ar rísi upp – ekki endi­lega til að mót­mæla held­ur þó ekki væri nema til að ljá röddu gagn­rýnn­ar hugs­un­ar lið.

Vitnað er lát­laust í rann­sókn­ir Big Farma þó að gíg­an­tísk­ir fjár­hags­leg­ir hags­mun­ir þeirra ættu ein­ir og sér að hringja aðvör­un­ar­bjöll­um og leyni­leg­ir samn­ing­ar þeirra við stjórn­völd víða um heim – líka á Íslandi – í krafti ein­ok­un­ar og trygg­inga um eng­ar skaðabæt­ur hljóti að vekja allt hugs­andi fólk til um­hugs­un­ar.

Í skrif­um sín­um hef­ur ísra­elski met­sölu­höf­und­ur­inn Yu­val Noah Har­ari varað við ein­ræðistil­b­urðum stjórn­valda í bar­átt­unni við Covid-19 og dregið upp býsna dökka mynd af framtíðinni. Skyldu stærstu fjöl­miðlar heims halda áfram að hampa hon­um nú þegar þeir þurfa að taka af­stöðu gegn helstu styrkt­araðilum sín­um?

Sjálf­ur var ég á meðal þeirra fyrstu sem báru grímu á Íslandi þegar fyrstu smit bár­ust til lands­ins og fékk bágt fyr­ir. Sótt­varna­lækn­ar margra landa, m.a. Íslands, vöruðu við fölsk­um for­varn­aráhrif­um grím­anna. Nú hef­ur þeim sömu snú­ist hug­ur og hika ekki við að boða grímu­skyldu með reglu­legu milli­bili.

Get­ur verið að í fyll­ingu tím­ans muni nýj­ar rann­sókn­ir og reynsl­an af bólu­efn­un­um og þeim aðferðum sem beitt er nú leiða í ljós slæl­ega virkni þeirra, ágalla eða jafn­vel skaðsemi og um leið af­hjúpa víta­verða af­stöðu þeirra sem stóðu að inn­leiðingu og út­breiðslu bólu­setn­ing­ar­lyfj­anna, sem eng­inn vill þurfa að axla ábyrgð á?

Ég veit ekki um ykk­ur en ef ég væri starf­andi heil­brigðis­starfsmaður eða ábyrg­ur stjórn­mála­maður myndi ég leyfa sem flest­um að njóta vaf­ans í þess­um efn­um og leggja mestu áhersl­una á for­varn­irn­ar og að vernda þá sem veik­ast­ir eru fyr­ir gagn­vart hinni skæðu veiru. Skipu­lögð út­skúf­un þeirra sem ekki treysta í blindni bólu­setn­ing­ar­her­ferðum þeim sem nú standa yfir gegn Covid-19, sem þar að auki hafa ekki enn sannað gildi sitt til fulln­ustu, ætti aldrei að verða örþrifaráð neinna vald­hafa. Hvorki hér né ann­ars staðar. Fyrr né síðar.