Sóttvarnastofnun Bandaríkjanna (CDC) er enn á ný búin að grafa undan trúverðugleika sínum með því að reyna í örvæntingu sinni að finna vísindaleg rök fyrir því að grímur geri gagn. Þetta gerði CDC þegar stofnunin birti þann 4. febrúar sl. í riti sínu, Morbidity and Mortality Weekly Report, rannsókn sem ætlunin er að sýni fram á að notkun andlitsgríma á opinberum stöðum dragi úr hættunni á því að fá COVID-19.

Sóttvarnarstofnunin hefur áður reynt að nota rannsóknir til að styðja þessa skoðun sína um grímur eins og Bangladesh rannsóknina  og Arizona rannsóknina en báðar þessar rannsóknir hafa reynst blekking og meingallaðar þegar nánar var skoðað.

CDC tók saman niðurstöðurnar á mynd og deildi víða þar sem segir að það að vera með taugrímu „minnkaði líkurnar á að greinast jákvæður í Covid prófi“ um 56%, en áhættuminnkun var 66% fyrir skurðgrímur og 83% fyrir N95 eða KN95 öndunargrímur.

Ef örsmáu neðan málsgreinarnar eru lesnar má sjá að niðurstaðan fyrir taugrímur var ekki tölfræðilega marktæk. Þannig að jafnvel strax mátti sjá að þessi rannsókn, sem birt var á föstudag staðfesti ekki verndandi áhrif algengustu tegundar andlitsgríma - sláandi staðreynd sem höfundarnir nefna ekki fyrr en í lok 6. málsgreinar. Og þegar kafað er ofan í smáatriði rannsóknarinnar, kemur í ljós að niðurstöður fyrir skurðaðgerðargrímur og N95 grímur, þó tölfræðilega marktækar, sýna í raun ekki fram á orsakasamband og afleiðingu, sem er andstætt því sem CDC er að halda fram.

Vinnubrögð CDC hluti af frekara ferli

Þessi vinnubrögð CDC er hluti af frekara ferli. Árið 2020 fór CDC frá því að vísa á bug gildi almennrar grímunotkunar yfir í að lýsa því sem „mikilvægasta og öflugasta lýðheilsutæki sem við höfum.“ Í september 2020 fullyrti  þáverandi forstjóri CDC, Robert Redfield, án nokkurra sannana, að grímur væru skilvirkari til að koma í veg fyrir smit en bóluefni myndu reynast vera. Jafnvel áður en hið mjög smitandi omicron afbrigði fór að dreifast, gaf arftaki Redfield, Rochelle Walensky, í skyn það sama og ýkti sönnunargögnin sem styðja grímunotkun á þann hátt að bólusetning virtist ómerkilegri.

CDC gengur undarlega langt til að styðja tilmæli sín  um að allir, þar með talið börn allt niður í tveggja ára, noti grímur. CDC er með þessu að grafa undan þegar löskuðum trúverðugleika sínum með því að brengla það sem við raunverulega vitum. Í þessu tilviki er CDC að fullyrða um orsakasamhengi án þess að íhuga aðrar mögulegar skýringar á þeim niðurstöðunum sem það er að kynna.

Rannsóknin meingölluð og ómarktæk

Rannsakendur greindu 1.528 íbúa í Kaliforníu sem reyndust jákvæðir fyrir COVID-19 á milli 18. febrúar og 1. desember 2021 og báru þá saman við 1.511 íbúa Kaliforníu sem reyndust neikvæðir. „Viðmiðin“ voru svipuð „tilfellunum“ hvað varðar aldurshóp, kyn og svæðið í Kaliforníu þar sem þeir bjuggu en voru ekki endilega svipuð á annan hátt sem gæti haft áhrif á líkurnar á að greinast jákvæður. Þetta mjög mikilvæga atriði í sjálfu sér þýðir að það er ómögulegt að segja til um hvort notkun grímu skýri mismuninn sem CDC dregur fram í niðurstöðum sínum.

Grímugreiningin var takmörkuð við 652 tilfelli og samanburðarhóp (control group) með 1.176 einstaklingum sem „tilkynntu sjálfir er þeir voru á opinberum stöðum innandyra síðust tvær vikurnar fyrir greiningu og sem tilkynntu ekki um neina þekkta snertingu við neinn með staðfesta eða grunaða SARS-CoV-2 sýkingu á þessum tíma.“

Á heildina litið voru einstaklingar sem sögðust „alltaf“ vera með grímur í opinberum aðstæðum innandyra 56% ólíklegri til að greinast jákvæðir en einstaklingar sem sögðust „aldrei“ vera með grímur. Samanburðurinn sem sýndur er í mynd CDC er byggður á undirhópi 534 einstaklinga sem ,,tilgreindu tegund andlitshlífarinnar sem þeir notuðu venjulega.“

Það virðist augljóst að fólk sem „alltaf“ notar grímur á opinberum stöðum innandyra er varkárara vegna COVID en fólk sem „aldrei“ notar grímur. Þó að rannsakendur hafi aðlagað rannsóknina að bólusetningastöðu, sem ekki kom á óvart að væri algengari meðal þeirra sem greindust neikvæðir „gerðu þeir ekki grein fyrir annarri fyrirbyggjandi hegðun sem gæti haft áhrif á hættuna á að smitast.“ Ef grímuberar hafa tilhneigingu til að forðast fjölmenn rými, eyða minni tíma innandyra með ókunnugum og/eða eru líklegri til að halda fjarlægð frá öðru fólki - sem allt er sennilegt - gætu þessar varúðarráðstafanir útskýrt að hluta eða öllu leyti mismuninn sem CDC segir grímunotkuninni að þakka.

Gögn úr rannsókninni styðja það að grímunotkun var ekki eini mögulegi þátturinn sem skipti máli varðandi það hvernig einstaklingar sem reyndust neikvæðir voru ólíkir einstaklingum sem reyndust jákvæðir. Þó 78% af COVID-jákvæðu einstaklingunum leituðu í próf vegna þess að þeir höfðu fundið fyrir einkennum, þá var það aðeins hvatning fyrir 17% af COVID-neikvæðu einstaklingunum. Fólk í síðarnefnda hópnum var næstum 50% líklegra til að segjast hafa leitað í próf einfaldlega vegna þess að það var forvitið um hvort það hefðu smitast – hvatning sem bendir til meiri áhyggja og varúðar. COVID-neikvæðu einstaklingarnir voru næstum þrisvar sinnum líklegri til að tilkynna að þeir hefðu farið í próf vegna þess að þeir voru að gangast undir læknisaðgerð, þáttur sem gæti haft mikil áhrif  á að forðast smit.

Vegna möguleikans á kerfisbundnum mun á ,,annars konar fyrirbyggjandi hegðun“ er full ástæða til að vera á varðbergi með það hvernig CDC kynnir þessar niðurstöður. Fleiri gallar eru einnig á rannsókninni.

Þegar rannsakendur hringdu í fólkið til að fá það í viðtöl svöruðu aðeins 13% þeirra sem höfðu greinst jákvæðir og 9% þeirra sem höfðu greinst neikvæðir og samþykktu að taka þátt. Þetta lága þátttökuhlutfall er umhugsunarefni um það hversu dæmigert fólkið var sem rannsakendur ræddu við.

COVID-jákvæða fólkið sem svaraði ekki í símann kann að hafa verið sérstaklega veikt, til dæmis, á meðan COVID-neikvæða fólkið sem tók þátt gæti hafa verið sérstaklega áhugasamt að ræða reynslu sína - kannski vegna þess að það hafði forðast veirusmit og er sú niðurstöða þá rakin til  varúðarráðstafana eins og grímunotkun.

Rannsakendur taka fram að „alhæfni þessarar rannsóknar er takmörkuð við einstaklinga sem leitast við að fara í SARS-CoV-2 próf og sem voru tilbúnir til að taka þátt í símaviðtali, sem annars gætu hafa stundað aðra verndandi hegðun.“

Sú staðreynd að fólk vissi um eigin greiningarniðurstöður gæti hafa leitt til annarrar hlutdrægni (bias). Fólk sem var með grímur en fékk engu að síður COVID gæti hafa dregið þá ályktun að það væri ekki eins varkárt og það hefði átt að vera, sem gerir það að verkum að það er ólíklegra að það tilkynni að það hafi „alltaf“ gripið til þessarar varúðarráðstöfunar. Aftur á móti gæti fólk sem greindist neikvætt hafa ýkt grímunotkun sína aftur í tímann.

Gagnrýni prófessors Vinay Prasad sóttvarnalæknis

Sóttvarnalæknirinn og prófessorinn Vinay Prasad fjallar um þessa og aðra veikleika rannsóknarinnar í nýlegri Substack færslu og bendir einnig á að meintir kostir grímunotkunar sem CDC lýsi séu „ótrúlega miklir.“

Í september síðastliðnum lýsti skýrsla um rannsókn  í Bangladesh 11% minnkun á hættu á smiti með einkennum meðal þorpsbúa sem báru skurðaðgerðargrímur. Nú heldur CDC því fram að skurðaðgerðargrímur „lækki líkurnar á að greinast jákvætt“ um 66% - áhrifin sexfalt meiri. Walensky hefur á sama tíma haldið því fram að það að klæðast grímu „minnki líkurnar á smiti um meira en 80 prósent“ þó CDC hafi ekki vitnað í neinar sannanir til að styðja þessa óvæntu fullyrðingu.

„Þessi rannsókn er mein gölluð,“ segir Prasad að lokum. „Gallar hennar eru svo augljósir að það hefði ekki átt að birta [eða] kynna hana. Þegar mál er mjög umdeilt, hjálpar það engum að birta léleg vísindi. Það sannfærir ekki efasemdamenn, talsmenn þarf ekki að sannfæra og það eykur vantraust á stofnanir.“

Prasad hefur lengi haft efasemdir um að almennar grímur, sérstaklega taugrímur, hafi mikilvæg áhrif á veirusmit. Hann var meðhöfundur nýlegrar greinar  sem lýsti gögnunum sem áttu að styðja tilmæli CDC, sem veikburða.

Í Substack færslu sinni harmar Prasad að CDC hafi ekki stutt við neinar slembiraðaðar samanburðarrannsóknir til að sannreyna virkni andlitsgríma, sem hann kallar „skelfilegan rannsóknarbrest“ sérstaklega þegar kemur að „alhliða grímunotkun“ í barnaskólum og dagvistarheimilum.

Þó „andlitsgrímur og öndunargrímur  sem passi vel síi á áhrifaríkan hátt agnir á stærð við vírus við aðstæður í rannsóknarstofu“ segja höfundar rannsóknarinnar „hafa fáar rannsóknir metið raunverulegan árangur þeirra til að koma í veg fyrir SARS-CoV-2 smit.“ Með hliðsjón af alvarlegum takmörkunum þessarar rannsóknar, gerir hún ekki mikið til að fylla þetta skarð. CDC fullyrðir engu að síður að rannsóknin sýni það „að vera stöðugt með þægilega, andlits-eða öndunargrímu N95 sem passar vel, í opinberum aðstæðum innandyra verndi gegn SARS-CoV-2 smiti.

Trúverðugleiki CDC orðinn að engu

Bæði þessi rannsókn og Bangladesh rannsóknin benda til þess að taugrímur séu ekki árangursríkar í raunheimum - eða að minnsta kosti að ávinningur þeirra sé ekki nógu mikill til að skila tölfræðilega marktækum niðurstöðum.

Meðhöndlun CDC á þessari rannsókn hefur áhrif sem ná út fyrir rannsóknarspurninguna um það hversu vel grímur virka. Í þessu tilviki og öðrum hefur stofnunin sannað að ekki er hægt að treysta henni til að starfa sem heiðarlegur miðlari vísindalegra upplýsinga. Niðurstaðan er sú að Bandaríkjamenn eru sífellt meira efins um allt sem CDC segir, jafnvel þegar það er skynsamlegt og vel undirbyggt. Þó að örvæntingarfullar tilraunir CDC til að styðja ályktanir sem stofnunin hefur þegar komist að og kunni að miða að því að vernda orðspor hennar og trúverðugleika, hafa þessar tilraunir þveröfug áhrif.

Heimild