Hætta á geislamengun eftir að stórt vopnabúr sprakk í loft upp í Úkraínu

Erna Ýr ÖldudóttirErna Ýr Öldudóttir, Úkraínustríðið, Umhverfismál2 Comments

Vopnabúr sprakk í Khmelintsky í Úkraínu.

Samkvæmt óstaðfestum fréttum er talin hætta á geislamengun, eftir að tvær gríðarlegar sprengingar urðu í stóru vopnabúri á Ternopil svæðinu, í útjaðri bæjarins Khmelnitsky í Úkraínu laugardaginn 13. maí sl.

Vopnabúr sprakk í Khmelintsky.

Vitni birtu myndir og myndbönd af sprengingunum á samfélagsmiðlum. Breska blaðið The Daily Mail og fleiri miðlar hafa birt fréttir af málinu en þeim ber ekki alveg saman og stjórnvöld í Úkraínu virðast vilja verjast frétta af þeim eða kalla þær „eldsvoða“.

Bretland sendi geislavirk vopn til Úkraínuhers þrátt fyrir varnaðarorð

Undireins bárust sögusagnir um að um mikið magn skriðdrekabana, með rýrðu úrani, sem Bretland sendi til Úkraínu þrátt fyrir varnaðarorð, hafi verið að ræða. Vísbendingar eru um aukna gammageislun á svæðinu að ræða eftir sprenginguna, skv. mælingum. Önnur vísbending er að úkraínsk stjórnvöld eiga að hafa notað vélmenni til að slökkva eldinn í skemmunum og sú þriðja er að verið sé að gera geislamælingar.

Yfirvöld á svæðinu vildu ekki viðurkenna að um vopnabúr hafi verið að ræða en myndband gefur það sterklega til kynna þar sem að sprengingin var óskapleg og „poppkorns“ hljóð heyrðust lengi á eftir, en það gerist þegar skotfæri springa í hitanum.

Vindátt blés í norð-vestur og gæti mengunin því auðveldlega hafa borist yfir vesturhluta Úkraínu og yfir til Evrópu. Reyndar eru vísbendingar um hækkaða geislun í Póllandi, Slóvakíu og Svíþjóð dagana 14. og 15. maí, sbr. þessi twitterþráður (opnið til að skoða fleiri niðurstöður):

Sögusagnir af samfélagsmiðlum eru um að skelfing hafi gripið um sig hjá fólki, en almenningur í Serbíu, Írak og víðar er enn að fást við alvarlegar afleiðingar af NATO vopnum með rýrðu úrani, eins og nýrnabilun, alvarlega fæðingargalla og krabbamein.

Enn er margt óljóst um atvikið, en talið er að rússneski herinn hafi sprengt vopnabúrið til að koma í veg fyrir að vopnin verði notuð í margboðaðri risaárás úkraínska hersins á varnarlínur Rússlands í Donbass og við Krímskagann. Sérfræðingar hafa sagt að einungis sé hætta á mikilli og útbreiddri geislamengun séu vopnin notuð, en ekki við eyðileggingu sem þessa. Við notkun myndist hiti upp á 1400 Kelvin sem leysi geislavirkni úr læðingi, en í eldi eða sprengingu verði hitastigið aðeins nokkur hundruð gráður sem dugi ekki til þess. Hækkun á gammageislun þykir þó gefa vísbendingu um að mjög mikið magn þessara vopna hafi sprungið eða brunnið.

Langvarandi og skelfilegar afleiðingar stöðvuðu ekki fyrirhugaða notkun

Tíminn mun leiða í ljós hvað af þessu stenst, en ljóst er þó að stjórnvöld í Úkraínu höfðu ætlað sér að nota þessi vopn í austurhluta landsins, í boði Bretlands, þrátt fyrir skelfilegar, útbreiddar og langvarandi afleiðingar af notkun þeirra.

Talið er að vopnabúrið - í boði vestrænna skattgreiðenda - sem þarna fuðraði upp á fáeinum sekúndum hafi verið að andvirði amk. 500 milljóna dollara (óstaðfest). Auk skriðdrekabana með rýrðu úrani hafi verið um ýmsan radar- og gervihnattabúnað, skotfæri í þýska Leopard og Marder skriðdreka og fleiri vopn að ræða. Atvikið þykir hafa valdið hernaðaráætlunum úkraínuhers allnokkru tjóni og hætta er á að eftirspurn eftir úkraínskum landbúnaðarvörum gæti dregist nokkuð saman.

Málið mun væntanlega skýrast betur á næstu dögum, nema menn vilji fara með það svipað og gert var við Chernobyl-slysið árið 1986 þegar upplýsingar um það bárust seint og illa vegna leyndarhyggju stjórnvalda.

Hér sjást gervihnattamyndir af vopnageymslunum fyrir og eftir sprengingarnar:

author avatar
Erna Ýr Öldudóttir
See Full Bio
social network icon

2 Comments on “Hætta á geislamengun eftir að stórt vopnabúr sprakk í loft upp í Úkraínu”

  2. Úff.. sem betur fer veit Twitter hvað er að gerast í heiminum. Það tók þá bara einn dag að rannsaka málið og ljúka þvíl. Vel gert segi ég bara Palli. 🙂

Skildu eftir skilaboð