Eftir Arnar Steingrímsson sálfræðing - 2. hluti. Fyrri hluta má lesa hér.

Nýíslenska hinseginskólakerfi Íslendinga, samkvæmt starfsmönnum Dalheima, lítur svona út: 

„BDSM-hneigð að laðast að fólki sem deilir löngunum um samþykkt og meðvituð valda-skipti. Eikynhneigð að laðast lítið eða ekkert kynferðislega að öðru fólki. Fordómar eru fyrirfram gefnar hugmyndir sem ekki byggja á rökum eða reynslu. For-dómar byggja oft á staðalmyndum um hópa. Fordómar og mismunun haldast venjulega í hendur og geta leitt til félagslegrar útskúfunar og undirokunar ákveðinna hópa. Gagnkynhneigð að laðast að fólki af öðru kyni. 

Hán er persónufornafn sem sumt kynsegin fólk notar, sbr. hann, hún og hán. Það beygist með eftirfarandi hætti: hán, hán, háni, háns og tekur hvorugkyns endingar. T.d. hán er svangt. - Hinsegin er hugtak sem nær yfir fólk sem tilheyrir minnihlutahópum á grundvelli kyn-hneigðar, kynvitundunar, kyneinkenna og/eða kyntjáningar. Svo sem samkynhneigðir, trans fólk og intersex fólk. - Intersex fólk hefur kyneinkenni sem ekki er auðveldlega hægt að flokka sem annað hvort karl- eða kvenkyns. 

Karllæg kyntjáning er í samræmi við vænt-ingar um tjáningu bornar til karlmanna. Kvár er fullorðin kynsegin manneskja, sbr. karl, kona og kvár. - Kvenlæg kyntjáning er í samræmi við vænt-ingar um tjáningu bornar til kvenmanna. - Kyneinkenni eru líffræðilegir þættir sem eru notaðir til að úthluta kyni (ákvarða kyn) og ná t.d. yfir hormónastarfsemi líkamans, litninga, kynfæri og æxlunarfæri. - Kynhneigð segir til um það hverjum fólk verður skotið í, ástfangið af og/eða laðast að. 

Kynsegin fólk tengir hvorki við að vera karl eða kona, er blanda af hvoru tveggja eða flakkar á milli. - Kyntjáning segir til um hvernig við tjáum kyn okkar út á við, svo sem hvernig við klæðum okkur, berum okkur, tölum, klippum hárið okkar og hvernig almennt fas okkar er. Almennt mæld á skala á milli karlmannleika og kvenleika. - Kynvitund segir til um okkar innri upplifun af eigin kyni, hvernig við viljum lifa og vera í okkar kyni.

Margkynja fólk fæðist með dæmigerð ky-neinkenni sem er auðveldlega hægt að flokka sem annað hvort karlkyns eða kvenkyns (er ekki intersex). - Óræð eða ódæmigerð kyntjáning er á ein-hvern hátt á skjön við væntingar bornar til fólks út frá kyni. - Pankynhneigð að laðast að fólki óháð kyni. 

Samkynhneigð (hommar/lesbíur) að laðast að fólki af sama kyni. - Sís eða sís-kynja er fólk sem býr yfir kyn-vitund sem samræmist kyninu sem því var út-hlutað við fæðingu (er ekki trans). 

Stálp er kynsegin barn, sbr. stelpa, strákur og stálp. - Trans karl er karl sem var úthlutað kvenkyni við fæðingu. - Trans kona er kona sem var úthlutað karl-kyni við fæðingu. - Tvíkynhneigð að laðast að tveimur kynjum.“ 

Hvað er kyn?

Í einum leikskóla borgarinnar gefur þessa kynjakennslu að líta: 

„Flest telja sig skilja og vita hvað kyn er – en það er aðeins meira en bara strákur/stelpa. Hver er munurinn á líkama fólks og kyni þeirra? Á því hvernig það tjáir sig eða hvern það elskar? Hér eru nokkrar einfaldar skýringar fyrir börn, fjölskyldur og kennara:  

Hver ertu? Kynvitund segir til um hver við erum og hvernig við upplifum kyn okkar. Við getum verið stelpa, strákur, hvorugt eða bæði (og þá verið kynsegin). Við getum notað persónufornafnið hún, hann eða hán m.a. Þessi upplifun getur verið í samræmi eða andstöðu við það sem er ætlast til út frá líkama okkar. 

Líkaminn. Við giskum á kyn ungabarna út frá líkömum þeirra. Oftast giskum við á stelpa eða strákur út frá kynfærum barnsins. Líkamar geta þó verið alls konar. Í sumum tilfellum giskum við rétt, í öðrum ekki. En það er kynvitund barnsins sem síðan ræður kyni þess. 

Kyntjáning. Við notum klæðnað, föt, leikföng, hlutverk og hegðun til þess að sýna fólki kynið okkar. Þetta er allt tengt menningarbundnum hugmyndum um kyn. Kyntjáning okkar getur verið eins og er ætlast til af okkur eða öðruvísi, hún getur þróast og tekið breytingum. 

Ást og skot. Þegar við verðum eldri getum við orðið skotin í annarri manneskju. Þessi manneskja getur verið með kynvitund, líkama og/eða kyntjáningu sem er svipuð, ólík eða eins og okkar eigin. Stundum þróast skot í ást.“ 

Ný líf-og kynfræði

Kennarar hjá Reykjavíkurborg, í samvinnu við Kyn- og mannréttindaskrifstofu Reykjavíkurborgar, hafa ekki einasta skapað nýtt tungumál til að auðvelda kynuppeldi barnanna, heldur hafa hánin samið nýja líf- og kynfræði. 

(Ætli kyn- og tungumálasérfræðingur VG og ríkisstjórnar Íslands, Svandís Svavarsdóttir, hafi komið að málinu? Hún er forkólfur íslensku ríkisstjórnarinnar við samningu löggjafar á nýíslensku, tungufiskari hennar, sem úthlutað var kvenkyni á sínum tíma (að ég held).) 

Það er kannski ekki kyn, þótt kanadíski mannfræðingurinn, Philip Carl Salzman spyrji: „Hvaða útsmognu öfl eru það, sem hrundu allri þessari menningareyðileggingu af stað. Hver sprautaði þessu tortímandi eitri inn í menntakerfi vort, sem verður sífellt brjálæðislegra?“ 

Trúlega hefur hann fundið svarið, sem blasir nú við. Stríð gegn feðrum/karlmönnum, eyðilegging stofnana eins og skóla, kyns, fjölskyldu og tungumáls, er undirbúningur þess að „endurbyggja betur“ (build back better), þ.e. „Endurræsingarinnar miklu.“ Ætli Kynjaskrifstofan og KÍ hafi hugleitt það? 

Þegar svo er sagt og spurt, skal taka fram, að það er óumdeilanlegt, að hinsegin fólk á öllum aldri skuli njóta sömu mannréttinda og allir aðrir. En skólakerfið og kennarar ættu að hugsa sinn gang. Er það í þeirra valdi að semja nýtt tungumál, nýja líf- og kynfræði, og gerast trúboðar kvenfrelsunar- og kynleysufræða? 

Dettur þeim í hug, að allir hinseginnemendur skipist í einsleitan hóp? Hvernig má það vera, að sjálfsagt tillit til hinseginnemenda, sem kveðið er á um í stjórnarskrá lýðveldisins og grunnskólalögum og gott siðferði býður, skuli blásið upp í trústefnur stjórnmálanna. 

Hvað er fjölbreytileiki?

En hvað er fjölbreytileiki? Nær hann bara til kyns? Hvað með nemendur, sem eiga erfitt með að segja r? Eða þá lestrega drengi, sem finnst mýgrútur af í skólakerfinu; eða manngerðarfatlaðar stúlkur; eða drengi, sem draga sig í hlé, skrópa og hverfa úr skóla; eða stúlkur, sem skera sig í örvæntingu. Það er fjöldi dæma um afbrigði- og fjölbreytileika. 

Eiga nefndir nemendahópar líka að fá sérstakan fána, gleðigöngu og nýtt tungumál – svo dæmi séu tekin. Er „óhinseginnemendum“ mismunað? Ætlar borgarstjóri að mála borgina í þeirra litum? Ætlar hinseginskrifstofa Reykjavíkurborgar að skipuleggja gleðigöngu fyrir gagnkynhneigða nemendur? 

Hvers vegna eru hinsegin nemendur einangraðir í eigin félagsmiðstöð? Hvaða skilaboð senda stjórnmála- og embættismenn Reykjavíkurborgar til hinseginnemenda? Trúlega, að þeir séu öðrum nemendum mikilvægari. Eru skólayfirvöld að skapa hinsegindýrkun og sértrúarflokk? 

Gæti verið, að vangaveltur sem þessar séu hatursorðræða í skilningi Katrínar og afturkippur í baráttu fyrir mannréttindum hinseginfólks, að mati Kennarasambands Íslands? Hafa þau ekki verið tryggð í stjórnarskrá íslenska lýðveldisins í rúma öld? 

Afturkippur í réttindabaráttu hinseginfólks?

Svo virðist sem hugmyndir um afturkipp í réttindabaráttu hinseginfólks séu ættaðar frá sex hinseginbörnum á „Hinsegin félagsmiðstöðinni,“ sem Katrín átti fund með. Hún segir: 

„Það var ekki gott að hlusta á lýsingar þeirra af hatursfullri framkomu og orðræðu sem þau lenda öll í vikulega, stundum daglega og hefur staðið yfir í marga mánuði. Þau lýsa breytingu á viðhorfum í garð hinsegin fólks sem er umfangsmikil og alvarleg – og ekki síður alvarlegt er að við höfum ekki tekið nægilega fast á móti þessari þróun, ekki staðið nægilega þétt við bak hinsegin barna og ungmenna. 

Nú þurfum við öll að taka höndum saman; stjórnvöld munu grípa til aðgerða sem munu m.a. byggjast á tillögum hóps um leiðir til að sporna við hatursorðræðu sem mun skila af sér von bráðar. Það er þörf á fræðslu fyrir okkur öll: börn, foreldra, skólasamfélagið, stjórnvöld og stofnanir. Hinsegin ungmenni eiga að fá að upplifa öryggi, eiga sitt daglega líf og æsku laus við ótta og árásir.“ 

Það er auðvelt að vera sammála Katrínu um, að hinseginungmenni eigi að fá að upplifa öryggi, eiga sitt daglega líf og æsku laus við ótta og árásir. En eiga það ekki skilið öll önnur börn og ungmenni? Hver skal fræða okkur í haturs- og hinseginakademíu Katrínar og ríkisstjórnarinnar? 

Eins og fram hefur komið spinnur Katrín iðulega saman hugmyndir sínar um hatursorðræðu og hinseginleika barna. Þau liggja henni sérstaklega á hjarta eins og Ásmundi á kassanum, enda hafa þau boðað aðgerðaáætlun. 

T.d. færðu þau framkvæmdastjóra tómatsósuframleiðanda eða "Ketchup Productions“ 5 milljóna króna gjöf frá skattgreiðendum. Hugmyndin er að framleiða sjónvarpsþætti um skaðsemi hatursorðræðu, sem RÚV ætlar að sýna. Þættina skal svo einnig nota í skólum til fræðslu. Áður hafi parið gaukað 9 milljónum að Samtökunum 78 til „átaks vegna hinsegin barna“ eins og RÚV orðar það. Í frétt RÚV stendur: 

„Katrín segir það málefni standa stjórnvöldum nærri. Bakslag hafi orðið og unga fólkið, margt hvert, hafi orðið fyrir mjög erfiðri lífsreynslu og því skipti máli að efla fræðslu um þessi mál meðal annars í skólum. Hún segir að bakslagið verði að stoppa og hún hafi nýlega átt góðan fund með hinsegin börnum og ungmennum. 

„Það á ekki að gera lítið úr þeirri reynslu sem þau hafa orðið fyrir, mér finnst hún í raun og veru alveg sláandi. Þessi fundur hefur setið í mér frá því að hann var haldinn því það er auðvitað eitthvað að ef við getum ekki bara leyft fólki að vera eins og það er. Þessi börn og ungmenni hafa mátt þola það að það sé gelt á þau, að það sé talað til þeirra með niðrandi hætti, að þau séu elt. Þetta er auðvitað ekkert sem við eigum að líða í okkar samfélagi,“ segir Katrín Jakobsdóttir.““ (Það var oft og tíðum hneggjað á mig, enda þótt giskað hefði verið á, að ég væri karlkyns, en því vil ég nú breyta í kynsegin.) 

Og Katrín gerir svo sannarlega gangskör, dugnaðarforkurinn sá. Lög um hatursorðræðu ætlar hún þinginu að samþykkja og skylda opinbera starfsmenn á námskeið um hatur og hinseginleika í HH-akademíu sinni. 

Katrín hlýtur nú að hafa afrekað nógsamlega í íslensku samfélagi til að hljóta viðurnefnið, hin mikla. Hún verður Katrín mikla önnur. Sú fyrri gerði garðinn frægan í Rússlandi. 

Tilvísanir og heimildir með grein má finna hér.