Eftir Jóhannes Loftsson:

Í grein 29. júní sl. rakti grein­ar­höf­und­ur hvernig banda­rísk yf­ir­völd komu bæði að þróun kór­ónu­veirunn­ar og bólu­efn­is­ins löngu áður en kór­ónufar­ald­ur­inn braust út. En af hverju voru þau að þessu hættu­spili?

Aðdrag­and­ann má rekja til vopnakapp­hlaups kalda stríðsins þegar kór­ónu­veir­an var fyrst ein­angruð sem mögu­leg­ur sýk­ill í menn 1965. Tveim­ur árum síðar var byrjað að smita fólk og síðar voru gerðar próf­an­ir á svín­um og hund­um til að fá meiri stökk­breyt­ing­ar. 1990 voru kór­ónu­veiru­smit í hund­um og svín­um orðin það mikið vanda­mál að Pfizer þróaði fyrsta brodd­prótein­bólu­efni gegn kór­ónu­veir­um. Þá kom í ljós að bólu­efn­in virkuðu ekki því veir­an stökk­breytti sér of hratt.

2002 sótti banda­rísk­ur há­skóli um einka­leyfi fyr­ir smit­andi kór­ónu­veiru sem þróuð var fyr­ir styrk frá banda­rísk­um yf­ir­völd­um. Ári síðar braust SARS-far­ald­ur­inn út þar sem yfir 8.000 smituðust og 774 dóu. CDC fékk í fram­hald­inu einka­leyfi fyr­ir genaröð SARS-veirunn­ar. 2016 sótti Moderna um einka­leyfi fyr­ir mik­il­væg­um búti úr genaröð kóvid19-veirunn­ar og árið 2019 var eft­ir­far­andi texta bætt við einka­leyf­is­um­sókn Moderna fyr­ir covid19-bólu­efn­inu: "Because of a concern for reemer­gence or a deli­bera­te relea­se of the SARS corona­virus, vacc­ine develop­ment was initia­ted." Kóvid19-bólu­efni Moderna var þannig hannað fyr­ir til­rauna­stofuleka áður en lek­inn varð.

Í októ­ber 2019 héldu World Economic For­um, Bill and Melinda Gates Foundati­on og John Hopk­ins-há­skóli æf­ing­ar­ráðstefn­una Event 201 með þátt­töku Alþjóðaheil­brigðismála­stofn­un­ar­inn­ar, CIA og Sótt­varn­ar­stofn­un­ar Kína, auk fleiri þar sem þjálfuð voru viðbrögð við heims­far­aldri. Niðurstaðan var að lögð voru á ráðin um lok­an­ir, landa­mæraaðgerðir, rit­skoðun sam­fé­lags­miðla, viðbrögð banka­kerf­is­ins, veðmál á bólu­efna­leiðina og próf­an­ir. Allt aðgerðir sem festu í sessi viðskipta­mód­el sem hægt væri að græða á ef til far­ald­urs kæmi.

Tveim­ur mánuðum síðar hófst kófið.

Veiru­tilraun­irn­ar héldu samt áfram. Þegar ómíkron-af­brigðið birt­ist í nóv­em­ber 2021 var það gjör­ólíkt öll­um öðrum af­brigðum, nema einu af­brigði sem þróað á til­rauna­stofu skv. vís­inda­grein sem kom út tveim­ur mánuðum fyrr. Ómíkron var því lík­lega líka til­rauna­stofuleki.

Í októ­ber 2022 tókst rann­sókn­art­eymi í Bost­on-há­skóla að splæsa sam­an ómíkron- og wu­h­an-af­brigðin. Til varð nýtt af­brigði sem drap 80% til­rauna­dýra og var fimm sinn­um meira smit­andi en ómíkron.

Í fyr­ir­sát­ar­viðtali Proj­ect Ver­it­as í janú­ar 2023 viður­kenn­ir yf­ir­maður rann­sókn­ar­deild­ar hjá Pfizer að í skoðun sé að gera SARS-CoV-2 skaðlegri og að það geti verið góð tekju­lind að þróa nýja veiru sam­hliða bólu­efni, því þá sé bólu­efnið til­búið þegar veirunni yrði sleppt.

Ljóst er að veiruþró­un­argullæðið er fyr­ir löngu orðið stjórn­laust og aðeins tímaspurs­mál hvenær næsta til­búna veira „slepp­ur“. Þetta siðlausa ábyrgðarleysi hef­ur þrif­ist fyr­ir aug­un­um á Alþjóðaheil­brigðismála­stofn­un­inni sem gerði ekk­ert til að stöðva það. Stofn­un sem varð að gríðarlegri valda­stofn­un í kór­ónu­veirufar­aldr­in­um en var stýrt með Event 201. Í haust stend­ur til að Ísland fram­selji yf­ir­stjórn í heil­brigðismála til þess­ar­ar sömu Alþjóðaheil­brigðismála­stofn­un­ar. Þetta má alls ekki ger­ast því þá verða ákv­arðanir Íslands í næsta far­aldri ekki tekn­ar út frá hags­mun­um Íslend­inga held­ur út frá hagnaðar­hags­mun­um hags­munaaðil­anna sem stýra Alþjóðaheil­brigðismála­stofn­un­inni.

Næst verður fjallað um hvernig lyfja­fyr­ir­tækj­un­um tókst að græða 30.000 millj­arða á far­aldr­in­um.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 7. júlí 2023. Heimildir og tilvísanir má finna þar.