Haraldur Magnússon osteópati setti fram athyglisverða færslu á facebook þar sem hann leiðréttir þær rangfærslur sem ganga nú eins og eldur í sinu um samfélagið, að óbólusettir smiti meira en bólusettir. En þessu hefur meðal annars verið haldið fram af heilbrigðisyfirvöldum hér á landi.

Haraldur vísar til rannsóknar sem framkvæmd var af vísindamönnum hjá Harvard háskóla og birt var nýlega í tímaritinu European Journal of Epidemiology. En þar kom í ljós í gögnum frá 68 löndum og 2947 sýslum í Bandaríkjunum að smitum fækkaði ekki með aukinni bólusetningu. Þvert á móti bentu rannsakendurnir á þá staðreynd að löndum/sýslum með hæst hlutfall bólusettra væru með hærri smittölur en þau sem voru með lægra hlutfall bólusettra. Niðurstaða vísindamannanna var að ekki væri samhengi á milli bólusetninga og lægri smittíðni, og jafnvel lítillegt samhengi á auknum smitum og hárri bólusetningartíðni.

Þá vísar Haraldur til rannsóknarinnar "Shedding of Infectious SARS-CoV-2 Despite Vaccination" sem gefur góða innsýn og mögulega útskýringu á því hvers vegna smittíðni er svona há í (há)bólusettum löndum og á atburðum sem jafnvel einungis bólusettir fá að sækja. Í tilrauninni var mælt vírusamagn (e. viral load) í smituðum einstaklingum og borið saman hjá bólusettum og óbólusettum. Hjá smituðum einstaklingum með einkenni var vírusamagnið hið sama óháð bólusetningu, en hjá einkennalausum smituðum einstaklingum mældist vírusamagnið þó nokkuð hærra hjá bólusettum en óbólusettum. Þetta er í samræmi við það sem fremstu sérfræðingar hafa varað við, að þær aðstæður gætu komið upp að bólusettir verði það sem þeir kalla ofurdreifarar (e. super spreaders).

,,Sannleikur í herkví?"– mótsvar við grein Sigmundar Ernis

Sigmundur Ernir skrifar í leiðara Fréttablaðsins laugardaginn 15. nóvember undir fyrirsögninni Herkvíin, um að tími sé kominn til að taka réttindi og frelsi af þeim sem eru óbólusettir, sem og aðrir birtu svipuð skrif á samfélagsmiðlum. Þetta réttlætir hann með sínum rökum að óbólusettum sé um að kenna að faraldurinn sé ekki í rénum og að önnur lönd séu að loka á óbólusetta og jafnvel eru sterkar vísbendingar að ákveðinn hópur bólusettra sé líklegri til að dreifa smitum.

Í stærstu rannsókn sem hefur verið gerð á samhengi smita og hlutfalli bólusetninga og birt var nýlega í European Journal of Epidemiology eftir vísindamenn frá Harvard kemur í ljós af gögnum frá 68 löndum og 2947 sýslum í USA að smitum fækkar ekki með aukinni bólusetningu. Þvert á móti bentu rannsakendurnir á þá staðreynd að löndunum/sýslum með hæst hlutfall bólusettra væru með hærri smittölur en þau sem voru með lægra hlutfall bólusettra. Niðurstaða vísindamannanna var að ekki væri samhengi á milli bólusetninga og lægri smittíðni, og jafnvel lítillegt samhengi á auknum smitum með hárri bólusetningartíðni.

Önnur rannsókn (Shedding of Infectious SARS-CoV-2 Despite Vaccination) gefur góða innsýn og mögulega útskýringu af hverju smittíðni er svona há í (há)bólusettum löndum og á atburðum sem jafnvel einungis bólusettir fá að sækja. Í tilrauninni var mælt vírusamagn (e. viral load) í smituðum einstaklingum og borið saman hjá bólusettum og óbólusettum. Hjá smituðum einstaklingum með einkenni var vírusamagnið hið sama óháð bólusetningu, en hjá einkennalausum smituðum einstaklingum mældist vírusamagnið þó nokkuð hærra hjá bólusettum en óbólusettum. Þetta er í samræmi við það sem fremstu sérfræðingar hafa varað við að þær aðstæður gætu komið upp að bólusettir verði það sem þeir kalla ofurdreifarar (e. super spreaders).

Til að ljúka þessari upptalningu þá vil ég benda á grein frá Brownstone Institute: "21 Essential Studies that Raise Grave Doubts about COVID-19 Vaccine Mandates“ þar sem þeir fjalla um 21 rannsókn sem sýna að óbólusettum er alls ekki hættara á að dreifa smitum en bólusettum, nema síður sé. Það eru því ekki fyrirliggjandi vísindaleg rök fyrir þeirri hugmynd að óbólusettir séu að dreifa sjúkdómnum frekar en aðrir sem réttlæting á skiptingu samfélagsins í tvo misréttháa hópa. Fyrir þá sem vilja skoða heimildir þá endilega googlið nafnið á stofnunni og nafnið á greininni og þá koma upp tenglar á allar rannsóknir sem nefndar eru í þessum skrifum, auk fleiri.

Eins og sjá má er það vísindaleg staðreynd á þessum tímapunkti að bólusettum stafar ekki hætta af óbólusettum, og smávægilegar líkur eru á því að öfugt sé. Fyrir utan að öllum ætti að vera það ljóst sem beita almennri skynsemi að þau lönd sem eru nálægt 100% bólusett eru í jafnmiklu, eða meiri veseni og lönd með mjög lágt bólusetningarhlutfall eins og sjá má í fréttum og þá eru bólusetning á þeim litla hóp óbólusettra ekki að fara að breyta neinu.

Þarf ég síðan að segja frá því að staðhæfing Sigmundar að 95% af þeim sem liggja á sjúkrahúsum landsins eru óbólusettir er kolröng? Allir þeir sem fylgjast með fréttum sjá að um það bil tveir þriðju þeirra sem liggja inn á spítala eru bólusettir. Tölur um spítalavist bólusettra og óbólusettra er að finna í tölfræðilegar upplýsingum á covid.is- og þar má sjá að í fjórðu bylgjunni er hlutfall bólusettra og óbólusettra sem leggst inn á sjúkrahús, gjörgæslu og þarf á öndunarvél að halda mjög svipað hjá báðum hópum. Þá hefur enginn óbólusettur látist hérlendis í þeirri bylgju, en 2 bólusettir.

Það sem sló mig þó mest við lesturinn á leiðara Sigmundar, frekar en vísindalegar rangfærslur og vanþekking á smitum, var hvernig dæmi af ofsóknum víðsvegar í hinum„þróaðu“ löndum gegn óbólusettum voru sett fram eins og um skynsama lausn væri að ræða. Sannleikurinn er að almenningur samþykkir þetta ekki „einart og afdráttarlaust“ eins og Sigmundur segir. Í stærstu borgum heims mótmæla tugþúsundir ofsóknum og frelsissviptingu óbólusettra. Því miður fer lítið fyrir þessu í fjölmiðlum og stærri samfélagsveitur eins og Facebook og Youtube fjarlægja þessar fréttir.

Sagan ætti að hafa kennt okkur að það að hræðast, gera lítið úr og ráðast á stóran hóp samborgara með röngum sakargiftum (eða hugmyndafræði) og hóta þeim frelsissviptingu, og hvað þá framkvæma það eins og Austurríki mun gera núna mánudaginn 15. nóvember 2021,  telst ekki til dyggðar. Það að svipta fólk mannréttindum í nafni almannahagsmuna er ekki leið til lausnar og sagan kennir okkur að það hefur ávallt verið undanfari síður góðra tíma.

Það er mikilvægt að umræðan sé yfirveguð og að fólk staldri við staðreyndir málsins áður það kaupir æsifyrirsagnir og uppskriftir að einföldum lausnum. Covid er flókið heilbrigðisvandamál og mikilvægt að gefa vísindamönnum svigrúm til að rannsaka það til hlítar.

Vonandi fær hinn sanni kraftur vísindanna að ráða ferðinni að lausnum en ekki múgæsingur og annars konar hagsmunir.

Haraldur Magnússon - Höfundur er osteópati og áhugamaður um lýðheilsu.